Stacja u Matki Boskiej in Domnica

Opis stacji

Kościół Matki Boskiej in Domnica (Chiesa di Santa Maria in Domnica) to jeden z drobnego bukietu kościołów wykwitających ze świętego Jana na Lateranie na wzgórzu Celio. Zgodnie z tradycją powstał w miejscu starszej budowli chrześcijańskiej należącej do św. Cyriaki, rzymskiej matrony pomagającej w posłudze św. Wawrzyńcowi, która także przygotowała do pogrzebu jego doczesne szczątki, a później sama poniosła śmierć męczeńską. W tej znajdującej się tu wcześniej diakonii, czyli miejscu udzielania pomocy potrzebującym, św. Wawrzyniec rozdawał jałmużnę i głosił kazania.

Najstarsze świadectwa istnienia dzisiejszego kościoła sięgają ósmego wieku. W wieku następnym św. Paschalis I (papież w latach 817-824) przebudował całkowicie bazylikę. Papież ten, który odnowił także bazyliki św. Cecylii i św. Praksedy, jak się wydaje, darzył szczególnym nabożeństwem rzymskie męczennice.

Badacze spierają się co do pochodzenia nazwy świątyni. Czy pochodzi ona od dominicim (terminu, który przed Konstantynem oznaczał „kościół”)? Czy jest to może pełne szacunku odwołanie do łacińskiej wersji imienia Cyriaka, które znaczy „należąca do Pana”? A może wskazuje na otaczający świątynię teren cesarski przekazany chrześcijanom? Inna nazwa kościoła, Santa Maria in Navicella, jest bardziej oczywista. W szesnastym stuleciu kardynał Giovanni de Medici, który w roku 1513 został papieżem i przybrał imię Leona X, odrestaurował marmurową rzeźbę łodzi, która kiedyś stała w tym miejscu, zmieniając ją w przedstawiającą stateczek fontannę stojącą przed kościołem. Kardynał Giovanni, syn Wawrzyńca Wspaniałego Medyceusza, był wyrafinowanym znawcą i mecenasem sztuki i na jego polecenie Andrei Sansovina zaprojektował cechujący się harmonią portyk z arkadami tworzący wejście do kościoła. Odznaczające się lekkością kolumny przypominają loggię w pałacu apostolskim, który później zaprojektuje dla niego Rafael.

W środku możemy podziwiać łuk triumfalny okalający znajdującą się w apsydzie mozaikę. Przedstawia ona stojącą w środku Matkę Bożą trzymającą w królewskim geście Dzieciątko Jezus, a po obu jej bokach widzimy szeregi świętych. Jej szata o intensywnym granatowym kolorze spowija Dzieciątko. Kolor i udrapowanie szaty oraz trzymana w dłoni biała chustka zdradzają rosnący wówczas wpływ Bizancjum na sztukę Rzymu. Niepokalanie białe szaty i błękitne aureole świętych przedstawionych szeregami w prymitywnej perspektywie podkreślają obecność Matki i Dziecka. W ogrodzie widzimy maki, a ich czerwone płatki stanowią aluzję do krwi przelanej przez męczenników. Papież Paschalis z kwadratowym, błękitnym nimbem wskazującym, że w czasie tworzenia mozaiki był osobą żyjącą, klęka, by ucałować pantofel Matki Bożej. Łuk triumfalny zwieńczony jest fryzem ozdobionym mozaiką przedstawiającą rytmiczną procesję apostołów postępujących w kierunku siedzącego Chrystusa.

Do wykonania fresków w świątyni Leon X zatrudnił Perina del Vagę z pracowni Rafaela. Namalowane zgodnie z zasadami malarstwa iluzjonistycznego stado lwów miało przypominać papieża jako mecenasa świątyni. Wzdłuż clerestorium ciągnie się stonowany ornament, otaczający okna girlandami. Drewniane sklepienie kontynuuje motyw łodzi reprezentowany przez fontannę znajdującą się przed świątynią: ponad falami unoszą się kościoły i baptysteria będące symbolami nawy Piotrowej.

Prowadzone w czasach współczesnych prace restauracyjne nie wyszły na dobre świątyni i tylko kaplica z Przenajświętszym Sakramentem nie padła ofiarą brutalnie przeprowadzonej renowacji. Możemy w niej podziwiać aniołów na złotym tle otaczających z góry Matkę Bożą, przedstawioną w sposób charakterystyczny dla renesansu i przyjmujących cześć od znajdujących się poniżej świętych.

Kościół Matki Boskiej in Domnica to dobry przykład sztuki renesansu florenckiego: prostej i stonowanej, będącej wytchnieniem od często przytłaczającego przepychu Rzymu.

Łyk wody żywej

  wydawnictwom.pl George Weigel: Rzymskie pielgrzymowanie Dzisiejsza stacja w kościele Matki Boskiej in Domnica to jedna z najstarszych rzymskich stacji. Jak wyjaśnia jeden z liturgistów z początku dwudziestego wieku, Ildefonso Schuster, nazwa pochodzi od łacińskiego dominicum, czyli „dom Pana”, co łączy przeistoczonego Mesjasza z Jego Matką, pierwszymi uczniami oraz wzorcem bycia uczniem w Kościele.

Tę ścisłą więź bardzo dobrze pokazuje inne wielkie europejskie centrum pielgrzymkowe, jakim jest sanktuarium Ziemi Świętej w Kalwarii Zebrzydowskiej. Odgrywane tutaj każdego roku misteria pasyjne pomogły ukształtować wczesne życie duchowe Karola Wojtyły, chłopca, który w przyszłości miał zostać papieżem Janem Pawłem II i który powracał do tego pięknego, pełnego drzew sanktuarium znajdującego się niedaleko jego rodzinnego miasta przez całe swoje życie, by tam się modlić i oddawać refleksji.

Położona u stóp Beskidu Makowskiego Kalwaria Zebrzydowska ma dwie trasy łączące szereg kaplic, z których każda przedstawia architektonicznie konkretne wydarzenie z życia Jezusa bądź Maryi. Te dwa pielgrzymie szlaki, czyli Dróżki Pana Jezusa i Dróżki Matki Bożej, łączą się w kilku miejscach, na przykład w kościele Grobu Matki Bożej, Wieczerniku i kościele Ukrzyżowania.

W Polsce w siedemnastym stuleciu Wniebowzięcie Matki Bożej postrzegane było jako pierwszy przejaw obietnicy obecnej w sposób ukryty w scenie Przemienienia – wszyscy, którzy poddadzą swe życie woli Ojca wyrażającej się w Synu, będą, podobnie jak Syn przemieniony na górze Tabor wespół z Mojżeszem i Eliaszem, promienieć olśniewająco mocą Ducha Świętego. A zatem to, że Niedziela Przemienienia Pańskiego, stanowiąca chwilę wytchnienia w naszej wielkopostnej wędrówce, powiązana jest z pradawnym rzymskim kościołem poświęconym Maryi, jest w pełni słuszne, gdyż przypomina nam, iż bycie uczniem, czego wzorcem stała się Maryja, to wędrówka do chwały.