Liturgia - piękno i zakorzenienie

MODLITWA EUCHARYSTYCZNA (1)

Nazwą tą objęte są działania i modlitwy od „Pan z wami” (po odpowiedzi wiernych „Amen” na modlitwę nad darami) do „Amen” wypowiadanego po doksologii „Przez Chrystusa, z Chrystusem i w Chrystusie…”

W Rzymie nazywana była Kanonem, natomiast na Wschodzie – Anaforą
Nazwa kanon (canon) oznacza normę, regułę, ustalony porządek. „Canon” jest skrótem od określenia „canon actionis” pochodzącego z VIII wieku (Missale Francorum). Słowo „actio” zaś od „gratiarum actio” czyli dziękczynienie. Określenie „actio” występowało również w kultach pogańskich i oznaczało składanie ofiar, a także obchodzenie święta.
„Anafora” natomiast pochodzi od słowa „anaferein” oznaczającego przyniesienie darów, uniesienie, ofiarę.

Poza tym stosowano również inne określenia:
Najstarszym było Eucharystia. W Kościele Zachodnim używano również nazw: „oratio oblationis”, „oratio sacrificii”, „prex” (Grzegorz Wielki), „prex canonica” (papież Wergiliusz), „praedicatio” (przepowiadanie), „canon”, „canon actionis” (Sakramentarz Gelazjański), modlitwy „inta actionem”, „actio”, „mysteria” (Innocenty I). W liturgii wizygockiej – „illatio” (podniesienie, uniesienie), w liturgii galijskiej – „immolatio” (składanie ofiary), „contestatio” – (świadczenie, intensywna modlitwa), w liturgii syryjskiej - korbana.
Obecnie nazwa użyta w Mszale to „Prex eucharistica” czyli Modlitwa eucharystyczna.

Modlitwa eucharystyczna jest centralną i kulminacyjną częścią całej liturgii. Wielki szacunek do niej i dla misterium Chrystusa doprowadziły do tego, że od wczesnego średniowiecza pojawił się zwyczaj cichego odmawiania Kanonu mszalnego. W późniejszym czasie stało się to regułą zalecaną lub wręcz nakazywaną w przepisach liturgicznych (np. Ordo Romanus V z IX w. czy Ordo Romanus XV). Na skutek tego, jak również z powodu nieznajomości łaciny przez wiernych, kanon rzymski stawał się coraz bardziej tajemniczy i niezrozumiały. Zmieniło się to dopiero na skutek reformy liturgii. W 1965r. zezwolono na głośne odmawianie Kanonu, a w 1967 r. wprowadzono do liturgii języki narodowe.
W 1968 r. papież Paweł VI wprowadził także trzy nowe Modlitwy eucharystyczne. Tak więc celebrans miał podczas Mszy do wyboru:

Kanon Rzymski – najstarszy, zalecany do odmawiania zwłaszcza w niedziele i większe uroczystości

Druga Modlitwa Eucharystyczna – nazywana czasami Modlitwą Eucharystyczną epoki męczenników jest bowiem modyfikacją kanonu Hipolita Rzymskiego z początku III wieku. Posiada ona własną prefację, jednakże dozwolona jest jej zamiana na inną. Można ją odmawiać bez ograniczeń z uwzględnieniem prefacji własnych i okresowych.

Trzecia Modlitwa Eucharystyczna – jest modlitwą nową, zawierającą jasno i przejrzyście uporządkowane elementy składowe. Może być poprzedzona jakąkolwiek prefacją. Zalecana do odmawiania we Mszach Św. z ludem, zwłaszcza w niedziele i święta.

Czwarta Modlitwa Eucharystyczna – istotne swoje części posiada z liturgii wschodniej św. Bazylego. Jej prefacja jest stała i stanowi nierozdzielną całość, dlatego nie wolno używać innej w połączeniu z tą Modlitwą. Nazywana jest również modlitwą historii zbawienia – dlatego też nie powinno się jej odmawiać w niedziele i uroczystości, aby nie powtarzać tych samych treści, które są zawarte w odmawianym wówczas „Credo”.