Posługa i formacja ministrantów światła i krzyża

Przy zapalaniu świec należy kierować się zawsze ogólną zasadą mówiącą, że najpierw zapala się świece, które znajdują się najbliżej tabernakulum. Gdy świece w kościele są "ustawione u podstawy nastawy dawnego ołtarza przedsoborowego, a w środku znajduje się tabernakulum z Najświętszym Sakramentem, to wówczas zapalanie odbywa się w następujący sposób: ministrant podchodzi z zapalaczem lub zapałkami bocznym stopniem (lub stopniami) nastawy ołtarzowej. Zapala świecę najbliższą środka, a następnie prowadząc zapalacz wzdłuż podstawek pod świece, aby nie pokapać obrusa ołtarzowego, zapala następne, od wewnątrz do zewnątrz. Zapaliwszy świece po jednej stronie, ministrant schodzi bocznymi stopniami w dół, robi zwrot, tak by nie obracać się plecami do tabernakulum, przyklęka na środku i udaje się bocznymi stopniami na drugą stronę nastawy. Tutaj zapala - zaczynając znów od środka - tę samą ilość świec. Następnie zapala świece stojące na "ołtarzu soborowym", a na końcu świece stojące obok ołtarza. Przy gaszeniu świec robi wszystko na odwrót. Najpierw gasi świece stojące obok ołtarza, później stojące na "ołtarzu soborowym", a na końcu otaczające tabernakulum, poczynając od zewnętrznej".

Zapalając i gasząc świece według tych zaleceń, wskazuje się wiernym zgromadzonym w kościele, że Chrystus obecny jest w tabernakulum i Jego światło rozchodzi się po kościele w sposób promienisty, otaczając blaskiem zebranych. Będzie to widoczne jeszcze bardziej, gdy zastosujemy tą zasadę przy zapalaniu i gaszeniu świateł w kościele.

Świece zapala się na pięć minut przed rozpoczęciem obrzędów liturgicznych. Podczas gaszenia świec należy kierować się następującymi zasadami:

- świece gasi się dopiero po śpiewie na zakończenie obrzędów liturgicznych;
- gasząc świece przy pomocy "kapturka", zwanego także "gasidło" zaraz po zgaszeniu świecy, należy obrócić go do góry, aby nie zabrudzić woskiem obrusów ołtarzowych lub dywanów;
- gasząc świece przez zdmuchiwanie, należy płomień świecy osłonić dłonią (zrobić jakby ekran), aby nie rozlać wosku. Dmuchanie jest wtedy bardziej skuteczne, rzadko zdarza się rozpryśnięcie wosku;
- po zgaszeniu świecy należy wyrównać jej brzegi a także skrócić odpowiednio knot;
- jeżeli zabiera się świece z ołtarza, trzeba odczekać, aby wosk zdążył zastygnąć.

Liczba zapalanych świec ołtarzowych może być różna, ale zawsze parzysta - od dwóch do sześciu. Jedynym wyjątkiem jest Msza święta sprawowana pod przewodnictwem biskupa diecezjalnego, kiedy zapala się siedem świec. "Nie należy więc na ołtarzu ustawiać 3 lub 5 świec. Wymaganie takie wynika ze szczególnej rangi, jaką ma obecność biskupa we wspólnocie oraz ze szczególnego znaczenia, jakie Kościół przywiązuje do znaku światła. Określając szczegółowo ilość świec na ołtarzu dokumenty liturgiczne pokazują, że światło nie jest tylko dekoracją, lecz znakiem wskazującym na to, co Bóg czyni pośród swego ludu. Gdy we wspólnocie jest obecny biskup, zostaje to zaznaczone także przez ilość świec przy ołtarzu".

Większe święta i uroczystości można podkreślić ustawiając większą liczbę świec. I tak w tygodniu można zapalić dwie lub cztery świece, a w niedzielę, święta i uroczystości sześć świec. Podczas wystawienia Sanctissimum w puszcze, zapala się dwie świece, natomiast przy wystawieniu w monstrancji - cztery lub sześć świec.

Liczba płonących świec miała zawsze bardzo duże znaczenie. Miała podkreślać uroczysty charakter liturgii i wskazywać na sprawowane czynności liturgiczne. Przed reformą soborową ilość zapalanych świec była bardzo dokładnie określona. Przykładowo w czasie sumy pontyfikalnej, pod przewodnictwem ordynariusza na ołtarzu paliło się siedem świec, przy czym siódma umieszczona była na wyższym lichtarzu za krzyżem ołtarzowym. W czasie Mszy św. uroczystej i podczas wystawienia Sanctissimmu palono sześć świec, przy Mszy św. czytanej prywatnej - dwie świece, tak samo jak podczas rozdawania Komunii św. extra Missam.

W kościołach, które posiadają w prezbiterium ołtarz zbudowany przed Soborem Watykańskim II, świece ustawione są według przepisów liturgicznych ustalonych przez Świętą Kongregację Rytów (obecnie Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów). Zgodnie z tymi przepisami na ołtarzu przedsoborowym ustawionych jest sześć świec, po trzy z każdej strony krzyża ołtarzowego umieszczonego powyżej tabernakulum. Świece w lichtarzach ustawione mogą być w formie piramidy wspinającej się do góry, mogą być równe lub też ustawione w formie zygzaku.