Posługa i formacja ministrantów światła i krzyża

3. 2. Posługa wobec krzyża

Krzyż jest najważniejszym znakiem chrześcijan, otaczany szacunkiem i czcią. Ze względu na niezwykłą godność krzyża, niesienie tego znaku zbawienia winno być zaliczane do najbardziej odpowiedzialnych funkcji w liturgii. "Wskazane jest, aby ukazywać jej wielkość i piękno wszystkim tym, którzy są w jakiś sposób naznaczeni cierpieniem. Dla nich bowiem >nieść krzyż< znaczy bardzo cierpieć, a przez to być bliżej Ukrzyżowanego Chrystusa. Oni ze względu na swoje cierpienie mają pewnego rodzaju pierwszeństwo w spełnianiu tej posługi, choć mogą ją spełniać wszyscy członkowie zespołu ministranckiego".

Krucyferariusz w pierwszym rzędzie powinien troszczyć się krzyż, by zawsze był czysty i umieszczony w godnym miejscu. Jeżeli krzyż wymaga naprawy prosi o pomoc zakrystiana lub za jego wiedzą sam naprawia. Może także z okazji święta Podwyższenia Krzyża Świętego przyozdobić go i oddać mu cześć przez przyklęknięcie i ucałowanie.

Przed rozpoczęciem posługi w liturgii, jak i po jej zakończeniu ministrant krzyża całuje ze czcią figurkę Ukrzyżowanego. W procesjach krucyferariusz postępuje na przedzie za ministrantami kadzidła a między ceroferariuszami. Wyjątkiem jest tutaj procesja teoforyczna, podczas której ministranci krzyża i światła idą na samym przedzie, a ministranci kadzidła przed Sanctissimum. Jeżeli przejście jest wąskie, pierwsi idą ministranci światła ze świecami, a za nimi dopiero przechodzi krucyferariusz. W procesji ministrant niesie krzyż prosto, w obu rękach, nie przechyla na boki, a figurka Ukrzyżowanego jest zwrócona do przodu - w kierunku procesji. Jest przy tym wyprostowany i skupiony, gdyż niesie święty znak wiary, drzewiec z figurką Ukrzyżowanego Chrystusa Pana.

Czasami krzyż trzeba przenieść na miejsce rozpoczęcia procesji. Krucyferariusz niesie go wtedy z godnością, w pozycji poziomej, trzymając krzyż w tzw. "środku ciężkości", aby się nie kiwał w górę i dół. "Pasyjka" zwrócona jest wtedy ku górze.

Ministrant niosący krzyż po dojściu do ołtarza nie przyklęka, lecz wykonuje pochylenie głowy (kłania się) i umieszcza krzyż w odpowiednim miejscu przy ołtarzu, jeżeli krzyż procesyjny jest równocześnie krzyżem ołtarzowym. W przeciwnym wypadku krzyż zostaje odniesiony do zakrystii lub też krucyferariusz stoi z nim przez cały czas liturgii w pobliżu ołtarza.

Ministrant krzyża pełni swoją posługę niosąc krzyż m.in. w procesjach: podczas Mszy św. (wejścia i wyjścia), eucharystycznej, w czasie Jutrzni Nieszporów, na pola podczas dni krzyżowych, w czasie pogrzebu, podczas pielgrzymki pieszej. Najważniejszym dniem, w którym krzyż jest w sposób szczególny otoczony czcią jest Wielki Piątek. W tym dniu krzyż jest uroczyście odsłaniany i adorowany przez wiernych, a ministranci krzyża mają największy zaszczyt i wyróżnienie pełnić służbę w najpiękniejszej i najbardziej uroczystej liturgii tego dnia - Adoracji Krzyża.

4. Formacja ministranta krzyża

Formacja ministranta krzyża, podobnie jak światła rozpoczyna się zaraz po wakacjach. W archidiecezji katowickiej kontynuowany jest trzyletni okres zasadniczej pracy z młodszą grupą ministrantów. Formacja ministranta krzyża połączona jest w tym roku z formacją ministranta księgi.

Ministrant krzyża ma uświadomić sobie prawdę, że jest Dzieckiem Bożym dzięki Jezusowi, który przyszedł na świat, umarł na krzyżu i zmartwychwstał dla naszego Zbawienia. Dlatego też ministranci krzyża pragną naśladować swego Pana i Mistrza w sposób szczególny poprzez: poznanie liturgii Kościoła (dzieło zbawcze jest obecne w każdej Mszy św.), naukę modlitwy (która daje siłę i pozwala nieść Chrystusa do Braci), naśladować Jezusa, nie tylko jako krucyferariusz, ale nieść go w życiu przyjmując wolę Bożą na wzór samego Chrystusa.

Strojem liturgicznym ministranta krzyża podobnie jak ministranta światła jest komża, sutanka i pelerynka (kołnierz) w kolorze sutanki. Strój liturgiczny może zostać uzupełniony zawieszonym na szyi krzyżem zawierającym symbol ministranta księgi i krzyża - tzn. księgę z literami alfa i omega umieszczoną na krzyżu.

Z praktycznych czynności, których powinien nauczyć się ministrant krzyża i pielęgnować w swoim życiu wyróżnić należy:
- okazywanie należnego szacunku krzyżowi (krzyż winien być zadbany, usytuowany w odpowiednim miejscu, przed i po wykonywaniu posługi krucyferariusza - ucałowany),
- prawidłowe i z wiarą kreślenie znaku krzyża (nie tylko w kościele, ale wszędzie tam, gdzie jest to wskazane i daje świadectwo przynależności do Chrystusa),
- różnica pomiędzy małym a dużym znakiem krzyża (kiedy wykonujemy, co oznacza).

Rok formacyjny wypadałoby zakończyć weryfikacją, po przejściu której ministrant zostałby w uroczystym obrzędzie promowany na ministranta krzyża. Obrzęd można by przeprowadzić podczas Eucharystii na zakończenie roku formacyjnego całej wspólnoty ministranckiej. W Eucharystii uczestniczyliby rodzice ministrantów oraz parafianie. Po Mszy św. mogłoby odbyć się spotkanie w salce oraz wręczenie pamiątkowych dyplomów. Ministrantów krzyża warto zachęcić do udziału w rekolekcjach wakacyjnych.