Na pedagogiczną wartość sakramentalnej spowiedzi zwrócił uwagę papież przyjmując dziś na audiencji uczestników kursu dotyczącego forum wewnętrznego, zorganizowanego przez Penitencjarię Apostolską. Jest to najwyższy trybunał kościelny rozpatrujący sprawy sumienia.
Ojciec Święty podkreślił znaczenie poprawnego sprawowania Sakramentu Pokuty, wskazując jednocześnie na jego znacznie dla wychowania w wierze zarówno penitenta jak i spowiadającego kapłana. „Wierna i wielkoduszna dyspozycyjność kapłanów do wysłuchania spowiedzi, na wzór wielkich świętych historii, od św. Jana Marii Vianneya i św. Jana Bosco po św. Josemaríę Escrivá i św. Pio Pietrelciny, od św. Józefa Cafasso po św. Leopolda Mandićia, wskazuje nam wszystkim jak konfesjonał może być rzeczywistym «miejscem» uświęcenia” – powiedział papież.
Benedykt XVI zauważył, że misja kapłańska jest wyjątkowym i uprzywilejowanym miejscem obserwacji, z którego każdego dnia dane jest duchownym kontemplować wspaniałość Bożego miłosierdzia. „Ileż razy celebrując Sakrament Pokuty kapłan uczestniczy w prawdziwych i w pełnym tego słowa znaczeniu cudach nawrócenia, które odnawiając spotkanie z wydarzeniem, z Osobą, umacniają jego wiarę”.
Papież podkreślił, że w istocie spowiadanie oznacza uczestniczenie w wielu „wyznaniach wiary”, jak wielu jest penitentów i kontemplowanie działania miłosiernego Boga w dziejach, namacalne dotykanie zbawczych skutków Krzyża i Zmartwychwstania Chrystusa, w każdym czasie i dla każdego człowieka.
Jednocześnie zauważył, iż księża często stają w obliczu prawdziwych dramatów egzystencjalnych i duchowych, które nie odnajdują odpowiedzi w słowach, lecz są objęte przebaczającą i przemieniającą Bożą miłością.
„Poznanie i w pewien sposób nawiedzenie otchłani ludzkiego serca, także w aspektach ciemnych, o ile z jednej strony stanowi próbę dla człowieczeństwa i wiary samego kapłana, to z drugiej ożywia w nim pewność, że ostatnie słowo dotyczące zła człowieka i historii należy do Boga i Jego Miłosierdzia, zdolnego do uczynienia wszystkich rzeczy nowymi” – stwierdził Ojciec Święty.
Papież zauważył, że kapłan może też nauczyć się wiele od penitentów prowadzących wzorowe życie duchowe, dokonujących poważnego rachunku sumienia, jasno uznających swój grzech oraz gotowych czerpać pouczenia z nauki Kościoła i wskazań spowiednika. „Sprawując Sakrament Pokuty możemy otrzymać głębokie lekcje pokory i wiary” – stwierdził Benedykt XVI. Zaznaczył, że stanowi on dla sumienia każdego kapłana bardzo mocne przypomnienie o swojej tożsamości.
Papież podkreślił, że wysłuchanie spowiedzi współbraci dokonuje się nie mocą człowieczeństwa, lecz kapłaństwa, upodobnienia się do Chrystusa Najwyższego i Wiecznego Kapłana, stając się zdolnymi do działania w Jego Imię i w Jego Osobie, rzeczywistego uobecniania Boga przebaczającego, odnawiającego i przekształcającego. „Celebracja Sakramentu Pokuty ma wartość pedagogiczną dla kapłana, aby uporządkować jego wiarę, prawdę i ubóstwo jego osoby, i umacnia w nim świadomość tożsamości sakramentalnej” – powiedział.
Ojciec Święty podkreślił, że Sakrament Pokuty ma też wartość pedagogiczną dla penitentów. Zależy ona przede wszystkim o działania Łaski i obiektywnych skutków sakramentu w duszy wiernego. Wyraża się w nim w sposób szczególnie wyraźny osobista wolność i samoświadomość. „Być może także dlatego w czasach relatywizmu i wynikającej stąd osłabionej świadomości swego bytu praktyka sakramentalna okazuje się też osłabioną” – zauważył papież.
Podkreślił wielką pedagogiczną wartość rachunku sumienia – wychowuje on bowiem do uczciwego spojrzenia na swe życie, do skonfrontowania go z prawdą Ewangelii, do oceniania go przy pomocy kryteriów nie tylko ludzkich, ale przemienionych przez Boże objawienie. „Konfrontacja z przykazaniami, błogosławieństwami a nade wszystko z przykazaniem miłości stanowi pierwszą wielką «szkołę pokutną»” – zaznaczył Benedykt XVI.
Papież zauważył, że w naszych czasach charakteryzujących się zgiełkiem, rozproszeniem i samotnością rozmowa penitenta ze spowiednikiem może być jedną z nielicznych okazji, by być naprawdę i dogłębnie wysłuchanym. „Drodzy kapłani, nie zaniedbujcie dawania należytego wymiaru czasu na sprawowanie posługi sakramentu pokuty w konfesjonale: być przyjętym i wysłuchanym to także ludzki znak gościnności i dobroci Boga wobec swych synów!” – przypomniał Ojciec Święty.
Papież zaznaczył, że pełne wyznanie grzechów wychowuje penitenta do pokory, do uznania swej słabości a równocześnie do uświadomienia sobie konieczności Bożego przebaczenia. Zarazem wysłuchanie napomnień i rad spowiednika jest ważne dla osądzenia swych czynów, dla drogi duchowej i wewnętrznego uleczenia penitenta.
Benedykt XVI przypomniał, że w konfesjonale miało swój początek wiele nawróceń i istnień prawdziwie świętych. Podkreślił, że przyjęcie pokuty i wysłuchanie słów „I ja odpuszczam Tobie grzechy...” stanowią prawdziwą szkołę miłości i nadziei, prowadzącą do pełnego zaufania Bogu, który jest Miłością, objawionym w Jezusie Chrystusie, do odpowiedzialności i zaangażowania w nieustanne nawrócenie.
„Drodzy kapłani. Niech doświadczanie jako pierwsi Bożego miłosierdzia i bycie jego pokornymi narzędziami wychowuje nas do coraz wierniejszego sprawowania Sakramentu Pokuty i głębokiej wdzięczności Bogu, który nam «powierzył posługę jednania» (2 Kor 5,18)” – powiedział Ojciec Święty.