Świecące diamenty

„Przewodników i wprowadzeń ogólnych macie sporo. Czas zająć się szczegółami.” Na tę słuszną uwagę jednego z czytelników trudno było nie zareagować. Dlatego w Wielką Środę pojawił się tekst u pustym tabernakulum, a dziś kolejna refleksja, kierująca nasz wzrok na dwa szczegóły, ciągle jeszcze nieobecne w celebracji liturgii Mszy Wieczerzy Pańskiej.

Dokumenty Kościoła

W Liście okólnym o przygotowaniu i obchodzeniu Świąt Paschalnych czytamy: „Mszą sprawowaną w wieczór Wielkiego Czwartku rozpoczyna Kościół Paschalne Triduum. Przypomina ową Ostatnią Wieczerzę, kiedy to Pan Jezus, tej nocy, której był wydany i umiłował swoich na świecie do końca, ofiarował Bogu Ojcu pod postaciami chleba i wina swoje Ciało i swoją Krew, dał apostołom do spożywania oraz im i ich następcom w kapłaństwie nakazał, aby Je ofiarowali. Cała wewnętrzna uwaga winna się kierować ku misteriom upamiętnianym zwłaszcza w tej Mszy św.: jest to ustanowienie Eucharystii, ustanowienie sakramentu kapłaństwa oraz Pańskie przykazanie miłości; winny one zostać wyjaśnione w homilii” (44-45). Niniejszy tekst homilią nie jest, ale stawia sobie ten sam cel, choć w ograniczonym wymiarze. Ograniczonym, bo chcemy zatrzymać się przy trzecim wymiarze upamiętnianych i uobecnianych tajemnic, czyli przykazaniu miłości. Dlatego stawiamy dwa pytania. Co rozumiemy przez przykazanie miłości? W jaki sposób w liturgicznych znakach to przykazanie ma wyrazić się w sposób możliwie najpełniejszy?

Przykazanie miłości

Zanim przejdziemy do wspomnianych na początku detali oddajmy głos Benedyktowi XVI. Trudno bowiem w takiej refleksji pominąć dwa fundamentalne dla naszego rozważania teksty, jakimi są Adhortacja Sacramentum caritatis i Encyklika Deus Caritas est. Te dwa dokumenty w sposób jednoznaczny mówią o jaką miłość i o jakie świadectwo miłości chodzi.

„Wiara, która jest świadoma miłości Boga objawionej w przebitym sercu Jezusa na krzyżu, ze swej strony prowokuje miłość. Jest ona światłem – w gruncie rzeczy jedynym – które zawsze na nowo rozprasza mroki ciemnego świata i daje nam odwagę do życia i działania. Miłość jest możliwa i możemy ją realizować, bo jesteśmy stworzeni na obraz Boga. Żyć miłością i w ten sposób sprawić, aby Boże światło dotarło do świata – do tego właśnie chciałbym zachęcić w tej Encyklice” (Deus Caritas est, 39).

„Pierwszą i podstawową misją, jaka wynika ze świętych tajemnic, które celebrujemy, jest dawanie świadectwa naszym życiem. Zachwyt wobec daru Bożego danego nam w Chrystusie wzbudza w naszej egzystencji nową dynamikę, zobowiązującą nas do bycia świadkami Jego miłości. Stajemy się świadkami, gdy poprzez nasze czyny, słowa i sposób bycia ktoś Inny objawia się i udziela. Można powiedzieć, że to świadectwo jest środkiem, przez który prawda o miłości Bożej dociera w historii do człowieka, zapraszając go, by dobrowolnie przyjął tę radykalną nowość. Podkreślenie wewnętrznego związku pomiędzy Eucharystią a misją pozwala odkryć również ostateczną treść naszego przepowiadania. Im żywsza będzie w sercach chrześcijan miłość Eucharystii, tym jaśniejsze będzie zadanie misji: niesienia Chrystusa. Chodzi nie tylko o ideę czy o etykę przez Niego natchnioną, ale o dar Jego własnej Osoby. Kto nie przekazuje bratu prawdy o Miłości, jeszcze nie oddał się wystarczająco” (Sacramentum caritatis, 85-86).

Zatem miłość to przyjęcie daru, objawionego w przebitym sercu Jezusa na Krzyżu, to taki sposób życia, „gdy poprzez nasze czyny, słowa i sposób bycia ktoś Inny objawia się i udziela”. Miłość, objawiająca się i celebrowana w tej liturgii, to coś większego od zwykłego zaspokajania potrzeb socjalnych naszych najuboższych braci i sióstr. Jej znakiem, wbrew przekonaniu większości, nie jest wyłącznie obrzęd umycia nóg, chociaż jest on ważny i istotny. Zwłaszcza w kontekście poprzedzających go słów Jezusa. „Jeżeli więc Ja, Pan i Nauczyciel, umyłem wam nogi, to i wyście powinni sobie nawzajem umywać nogi. Dałem wam bowiem przykład, abyście i wy tak czynili, jak Ja wam uczyniłem” (J 13,14-15). Jakie to znaki?