Niedziela radości

Bóg nie zazdrości

Antoni Gołubiew w „Listach do przyjaciela” pisał, że prawdziwa radość może płynąć jedynie z posiadania prawdziwego dobra. Im zaś dobro jest większe, tym jest ona wyższa, wartościowsza. Stąd istnieje hierarchia radości ze względu na wartość i stopień dobra, którym się cieszymy. Gołubiew wyróżnia radość płynącą z zabawy, która jest niższa od wynikającej z poznania prawdy o świecie czy z artystycznej twórczości. Jeszcze wyżej stoi radość zaktualizowanej miłości do człowieka, a najwyższą radość daje bezpośrednio sam Bóg, jako pełne i czyste dobro. Gołubiew odrzuca pogląd, że dozwolona jest jedynie radość z bezpośredniego „posiadania” Boga, a wszelką „radość ziemską” należy uznać, jeśli nie za grzeszną, to w każdym razie za konkurencyjną wobec tamtej, pełnej radości. Ci, którzy tak myślą, „wyobrażają sobie Boga jako ponurego osobnika, który zazdrości ludziom każdego zadowolenia, każdego uśmiechu, zachwyconego spojrzenia rzuconego na świat lub na innego człowieka, który drży nieustannie z obawy, żeby człowiek nie ukradł jakiejś należnej Mu cząstki”.

Radość doskonała

Wielokrotnie o radości pisał ksiądz Józef Tischner. Lubił powoływać się na opowieść z „Kwiatków św. Franciszka”, która mówi właśnie o radości doskonałej. Oto widzimy Biedaczynę z Asyżu, jak idzie z bratem Leonem w zimowy wieczór w stronę klasztoru, i słyszymy zadane bratu pytanie: „Co to jest radość dokonała?”. Brat Leon nie wiedział. Wtedy Franciszek zaczął objaśniać. „Kiedy staniemy u Panny Maryi Anielskiej deszczem zmoczeni, zlodowaciali od zimna, błotem ochlapani i zgnębieni głodem, i zapukamy do bramy klasztoru, a odźwierny wyjdzie gniewny i rzeknie: coście za jedni - a my powiemy: jesteśmy dwaj z braci waszej, a on powie: kłamiecie, wyście raczej dwaj łotrzykowie, którzy włóczą się świat oszukując i okradacie biednych z jałmużny, precz stąd, i nie otworzy nam, i każe stać na śniegu i deszczu, zziębniętym i głodnym, aż do nocy; wówczas, jeśli takie obelgi i taką srogość, i taką odprawę zniesiemy cierpliwie, bez oburzenia i szemrania, i pomyślimy z pokorą i miłością, że odźwierny ten zna nas dobrze, lecz Bóg przeciw nam mówić mu każe, o bracie Leonie, zapisz, że to jest radość doskonała”. Jest to zatem radość człowieka wyzwolonego z ociężałości, rezygnacji i choroby beznadziejności. Jest to radość człowieka prawdziwie wolnego, ale czy osiągalna dla zwykłego grzesznika? Ks. Tischner mówił, że franciszkanizm daje w ten sposób świadectwo, iż cierpienie i radość nie wykluczają się nawzajem. Pod warunkiem - że cierpi się z Chrystusem. „Zawsze jakieś cierpienie człowieka dopadnie i wgryzie się w jego ciało i duszę”.

Największy paradoks chrześcijaństwa

Połączenie z Chrystusem zamienia krzyż w radość doskonałą. I to jest obraz człowieka franciszkańskiego: na zewnątrz widać radość, we wnętrzu cierpienie (które wcale nie musi być wielkie), krzyż. Między jednym i drugim - pisze Tischner - żyje nadzieja. Człowiek chciałby wyrzucić, wykląć, oskarżyć tych, którzy nie podzielają jego smutków, jest bardzo przywiązany do swojego bólu. Święty Franciszek mówi, że wyjściem jest powrót do źródeł, a wtedy człowiek zdobędzie się na uśmiech prawdziwego szczęścia.