Ceremoniarz w historii i we współczesnych dokumentach Kościoła

Księga ta powinna być dobrze znana ceremoniarzowi. W pierwszej części opisuje ona liturgię biskupią w ogólności: jej wartość i znaczenie, wynikające z tego, że biskup jest fundamentem i znakiem jedności w kościele partykularnym; różne posługi w niej sprawowane; kościół katedralny jako miejsce sprawowania liturgii; przepisy dotyczące szat i insygniów biskupa, oznak czci okazywanych Najświętszemu Sakramentowi, księdze Ewangelii oraz biskupowi i innym osobom; przepisy odnoszące się do okadzeń, porządku przekazywania znaku pokoju, sposobu trzymania rąk, używania wody święconej, wygłaszania tekstów i troski o księgi liturgiczne. Część druga poświęcona jest Mszy świętej i zawiera szczegółowy opis czynności, od przygotowania do mszy, aż do powrotu do zakrystii. Trzecia części traktuje o Liturgii godzin i celebracjach słowa Bożego. Część czwarta, szczególnie podkreślając wartość niedzieli jako dnia Pańskiego, poświęcona jest celebracjom tajemnic Pana w ciągu roku liturgicznego, w różnych jego okresach. Przedmiotem części piątej jest opis liturgii związanych z udzielaniem sakramentów. Część szósta opisuje celebracje sakramentaliów: m.in. ustanowienie lektorów i akolitów, pogrzeb, wmurowanie kamienia węgielnego, poświęcenie kościoła i ołtarza, poświęcenia różnych przedmiotów, koronację obrazów Najświętszej Maryi Panny, procesje, wystawienie i błogosławieństwo eucharystyczne, błogosławieństwa udzielane przez biskupa. Siódma część poświęcona jest szczególnym dniom w życiu biskupa, jak np. elekcja, święcenia, objęcie diecezji, przyjęcie go w kościele katedralnym, śmierć i pogrzeb. W ostatniej, ósmej części ukazane są celebracje liturgiczne związane z uroczystym aktem władzy biskupiej: synody, wizyta duszpasterska oraz wprowadzenie nowego proboszcza. Dodatek opisuje szaty biskupów, kardynałów, prałatów i kanoników.

Ceremoniarzom w parafiach służyć powinien ceremoniał parafialny, ułożony na wzór powyższego. Najbardziej znanym tego typu ceremoniałem w języku polskim był Ceremoniał parafialny, opracowany przez bpa J. A. Nowowiejskiego w 1892 (poprawiany i wznawiany w Płocku do roku 1931). Powstał on z potrzeby ujednolicenia reguł obrzędowych stosowanych w parafiach, a nie zawsze zgodnych z prawami Kościoła i z duchem liturgii i jej symbolizmem, które wykształciły się wskutek nieumiejętnego stosowania ogólnych reguł do poszczególnych przypadków trafiających się w parafiach.

Podsumowanie

Ze względu na wielką odpowiedzialność ceremoniarza za liturgię, nie każdy może pełnić tę posługę, lecz ten tylko, kto dobrze zna liturgię, jej historię i istotę oraz jej prawa i przepisy, mający równocześnie zrozumienie dla wymogów pastoralnych, a zwłaszcza dla duchowego dobra wiernych, skoro ma przyczyniać się do ich owocnego uczestnictwa w liturgii oraz do piękna świętych celebracji.

Ceremoniarz powinien znać odpowiedzi na pytania: kto celebruje liturgię, jak, kiedy i gdzie ją celebrować. W szczególności potrzebna mu jest "znajomość teologicznych podstaw hierarchicznej struktury zgromadzenia liturgicznego oraz istniejących w nim różnych posług i funkcji". Aby umiał pokierować zespołem osób, z których każda podejmuje właściwe sobie zadanie, musi nie tylko posiadać umiejętność organizowania pracy zespołowej, ale i dobrze rozumieć naturę każdej funkcji liturgicznej.

Liturgia "składa się z części niezmiennej, pochodzącej z ustanowienia Bożego, i z części podlegającej zmianom" (KL 21). Ceremoniarz umie je odróżnić oraz wyeliminować wszystko, co nie odpowiada wewnętrznej naturze liturgii, a zachować to, co jest z nią zgodne. Znajomość przepisów w połączeniu z doświadczeniem duszpasterskim pozwoli mu umiejętnie pogodzić obowiązujące normy z rzeczami nowymi oraz z tradycjami liturgicznymi różnych regionów.


Tekst pochodzi z: Anamnesis 46/2006