Stacja u świętego Pawła za Murami

Opis stacji

Ogień, który strawił Bazylikę św. Pawła za Murami (Basilica di San Paolo fuori le Mura) w 1823 roku, pojawił się w nieprzychylnym czasie dla miasta: wywołana przez Napoleona wojenna zawierucha ogołociła Rzym z dzieł sztuki, pieniędzy i ludności; na miejscu brak było funduszy na odbudowę świątyni i wydawało się niewyobrażalne, by sekularyzująca się Europa była zainteresowana odbudową jeszcze jednego rzymskiego kościoła. A jednak grób Szawła z Tarsu, który był już w przeszłości plądrowany i ucierpiał z powodu powodzi, zniszczenia i zaniedbania, zachęcił do szczodrości darczyńców z całego świata i dzięki ich pomocy już w ćwierć wieku później na miejscu zgliszczy powstała nowa bazylika.

Złoty blask lśniących mozaik zdobiących fasadę tej świątyni sprawia, że odcina się ona wyraźnie od dość bezbarwnej okolicy. Wypolerowana dziewiętnastowieczna mozaika uwydatnia jeszcze bardziej mające swój początek w starożytnej ikonografii chrześcijańskiej przedstawienie Chrystusa siedzącego na tronie między świętymi Piotrem i Pawłem, dwoma fundamentami chrześcijańskiego Rzymu. Baranek Boży stoi nad czterema prorokami: Izajaszem, Jeremiaszem, Danielem i Ezechielem. Stojący w atrium posąg św. Pawła z olśniewająco białego marmuru dłuta Giuseppe Obiciego symbolizuje jasność pism tego apostoła, natomiast trzymany przezeń miecz to nie tylko aluzja do jego męczeńskiej śmierci, symbolizuje on także „miecz Ducha, to jest słowo Boże” (Ef 6,17).

Górująca nad bazyliką dzwonnica to uderzające przemieszanie kilku dawnych stylów architektonicznych. Postawił ją w 1860 roku Luigi Poletti, wznosi się na wysokość sześćdziesięciu pięciu metrów i ma pięć poziomów. Dwa pierwsze przypominają swoim wyglądem kwadratowe bloki dzwonnic średniowiecza, a trzeci, z doryckimi kolumnami, przypomina fasadę świątyni. Poziom czwarty ma formę ośmioboku nawiązującą do średniowiecznych baptysteriów, będącą symbolem odrodzenia. Poziom najwyższy, wieńczący całość, to otwarta rotunda, przypominająca dawne świątynie zwycięstwa.

Wspaniałe centralne drzwi wejściowe bazyliki zostały odlane w 1931 roku przez Antonia Marianiego. Mają one przypominać tysiącletnie drzwi, które podarował bazylice Pantaleone, a które zostały odlane w Konstantynopolu, są one także wykładane srebrem. Dziesięć paneli znajdujących się pod ramionami srebrnego krzyża biegnącego przez całą ich wysokość, ozdobionego ornamentem wijącego się winnego krzewu, przedstawia epizody z życia świętych Piotra i Pawła. Chrystus pojawia się na drzwiach dwukrotnie, błyszcząc w słońcu w chwili, gdy wręcza Piotrowi klucze Królestwa i gdy nawraca Szawła na drodze do Damaszku.

Lśniące elewacje bazyliki nadają jej połysk współczesności, a ogrom przestrzeni wewnątrz – wespół z ciepłą poświatą bursztynowego blasku sączącego się przez alabastrowe okna – stwarza przyjemną atmosferę.

O możliwość udekorowania nawy ubiegali się najznakomitsi malarze Rzymu. Papież Pius IX zatrudnił dwudziestu jeden artystów, by przedstawili, każdy w osobnym panelu, jakiś epizod z życia św. Pawła; kilku bardziej znamienitych twórców otrzymało do wykonania po dwa panele. Pietro Gagliardo, autor fresków w bazylice św. Augustyna, namalował Męczeństwo św. Szczepana oraz Nawrócenie Szawła. Francesco Podesti przedstawił przeobrażenie się Szawła w Pawła i spotkanie z Ananiaszem. Pełna rozmachu seria portretów papieży, zapoczątkowana przez Leona Wielkiego, została odtworzona w watykańskiej pracowni mozaik i znajduje się poniżej cyklu fresków. Składają się na nią mozaiki w formie medalionów przedstawiające portrety wszystkich biskupów Rzymu − od Piotra do papieża, który aktualnie zasiada na Stolicy Piotrowej.

  wydawnictwom.pl George Weigel: Rzymskie pielgrzymowanie Łyk wody żywej

Ukazywanie się Zmartwychwstałego Jezusa świątobliwym kobietom jest paralelą ich obecności na Kalwarii – zauważa papież Benedykt XVI w cytowanej książce Jezus z Nazaretu – i rzuca ono światło na relacje oraz urzędy w Kościele dwudziestego pierwszego stulecia: „Podobnie jak już pod krzyżem – oprócz Jana – znalazły się tylko kobiety, tak też im dane było, jako pierwszym, spotkać Zmartwychwstałego. W swej strukturze prawnej Kościół jest oparty na Piotrze i na Jedenastu, jednak w konkretnej postaci życia kościelnego kobiety są ciągle tymi, które otwierają drzwi Panu, które towarzyszą Mu aż pod krzyż i dlatego mogą Go spotykać także jako zmartwychwstałego”.

Fundamentalną rzeczywistością nowego Ludu Bożego, owych „żywych kamieni”, które – jak zaświadcza o tym Pierwszy List św. Piotra – są „wybranym plemieniem, królewskim kapłaństwem, narodem świętym, ludem [Bogu] na własność przeznaczonym”, jest bycie uczniem, zaś pierwszym zadaniem ucznia jest misja („udaj się i [...] powiedz”). Bracia i siostry Zmartwychwstałego zostali wezwani „z ciemności do [Jego] przedziwnego [...] światła”, by „ogłaszali dzieła potęgi” Ojca, który zmienił wszystko, wskrzeszając Jezusa z martwych do Nowego Życia.