Piękno celebracji - różnorodność funkcji liturgicznych

Stopnie posługiwania w liturgii

W życiu każdego dziecka jest przechodzenie od szkoły podstawowej do gimnazjum, następnie do szkoły średniej, a wreszcie na studia. W każdej niemal dziedzinie życia są stopnie. Zawsze wyższy stopień oznacza większy zakres obowiązków i odpowiedzialności, a także większe kompetencje i możliwości człowieka. Są także trzy stopnie w ramach sakramentu święceń: diakonat, prezbiterat i biskupstwo. Jest więc czymś naturalnym myślenie o stopniach posługiwania także w odniesieniu do wiernych świeckich, których się powierza konkretne czynności do spełnienia.

Terminologia istniejąca w analizowanych dokumentach Kościoła na temat sugerowałaby trzy stopnie: 1 - Upoważnienie do spełniania funkcji; 2 - Błogosławieństwo do spełniania funkcji; 3 - Ustanowienie do posługi. Chciałem zaproponować przełożenie tej sugestii na praktykę życia parafialnego. Jest to oczywiście wstępna sugestia przedstawiona do dyskusji.

Upoważnienie. Do spełniania funkcji w liturgii można upoważniać dzieci, młodzież i dorosłych. Upoważnienie może być przekazane w dwojaki sposób: 1 - jako jednorazowe poproszenie kogoś w określonym dniu do przeczytania lekcji, przyniesienia darów ofiarnych, przeczytania wezwania modlitwy powszechnej czy spełnienia innej funkcji; 2 - jako upoważnienie na dłuższy czas do spełniania określonych funkcji liturgicznych. Takie upoważnienie przekazuje się bardziej uroczyście, w czasie liturgicznej celebracji. Oznacza ono włączenie się do zespołu liturgicznego i przyjęcie odpowiedniego stroju (zespół ministrantów, zespół lektorów, zespół psałterzystów, schola lub chór, zespół czuwający nad modlitwą powszechną, zespół troszczący się o dary ofiarne, zespół współpracujący z zakrystianem w trosce o czystość i dekorację kościoła oraz o naczynia i szaty liturgiczne lub inna grupa usługujących...). Upoważnienie trwa tak długo, jak długo dany człowiek pozostaje członkiem zespołu liturgicznego. Jeśli odejdzie z zespołu może być w przyszłości upoważniony jednorazowo do różnych funkcji. Jeśli natomiast chce podjąć większy zakres obowiązków, może się przygotować do przyjęcia błogosławieństwa.

Błogosławieństwo. Termin ten oznacza obrzęd liturgiczny, przez który wprowadza się wiernych świeckich na drugi stopień posługiwania w liturgii. Polega on na podjęciu odpowiedzialności za jeden z zespołów służby liturgicznej. Członek zespołu ma stać się animatorem grupy. Będzie nie tylko sam posługiwał, lecz także prowadził innych. Ma z tym zespołem wypełnić wszystkie zadania, jakie przypadną grupie w ciągu całego roku liturgicznego, a także prowadzić formację kandydatów i członków zespołu. Do funkcji animatora lub animatorki liturgicznej mogą być dopuszczone osoby, które: 1 - Przyjęły sakrament bierzmowania uzdalniający ich do nowego rodzaju odpowiedzialności w Kościele, a więc i w liturgii; 2 - Dały świadectwo solidnego i gorliwego spełniania przez dłuższy czas funkcji liturgicznych na zasadzie upoważnienia; 3 - Przeszły odpowiednie przygotowanie wprowadzające ich w zadania animatorskie, które będą podejmować. Spośród animatorów liturgicznych proboszcz wyznacza ceremoniarza, koordynującego posługiwanie wszystkich zespołów w celebracji liturgicznej.

Ustanowienie. To najwyższy stopień posługi dostępny dla wiernych świeckich. Obecnie dotyczy tylko lektora i akolity. II Polski Synod Plenarny określił wiek kandydatów do tych posług: "Mężczyźni świeccy, którzy ukończyli przynajmniej dwadzieścia pięć lat, cieszą się dobrą opinią, posiadają odpowiednie przymioty i są przygotowani do swych zadań poprzez odpowiednią formację, mogą być przyjęci do posługi stałego akolity. Posługę lektora można udzielać w wieku wcześniejszym. Do posługi nadzwyczajnego szafarza Komunii świętej mogą być dopuszczone inne osoby, w zależności od potrzeb poszczególnych wspólnot kościelnych" (84). Wprowadzenie w życie tych, a także innych posług, o które biskupi mogą prosić Stolicę Apostolską uzależnione jest od "potrzeb duszpasterskich": "Ze względu na spełnianie funkcji kapłaństwa wspólnego wiernych istnieją także inne szczególne posługi, nie udzielane przez sakrament święceń. Ich znaczenie zostaje określone przez biskupów na podstawie tradycji liturgicznych i potrzeb duszpasterskich" (KKK 1143); "Konferencje Biskupie mogą zwrócić się do Stolicy Apostolskiej, aby - oprócz funkcji wspólnych dla całego Kościoła łacińskiego - mogły zachować lub wprowadzić na własnym terytorium również inne, które dla specjalnych racji uznają za konieczne lub bardzo pożyteczne" (Motu proprio Ministeria quaedam, Wstęp).