Czas w planie Bożym

Następne święta poświęcone Bogurodzicy również zaskakują wiernych bezpośrednimi odniesieniami do Narodzenia Chrystusa, jednak są tak obszerne, że z pewnością mogą być materiałem na następny artykuł.

Motyw Deisis (przedstawiający Chrystusa na tronie między Maryją i św. Janem Chrzcicielem w otoczeniu  Bogurodzicy i św. Jana Chrzciciela) obecny w ikonografii przypomina o tym, że Bóg jest Panem czasu zarówno chronos, jak i kairos. Historia narodzin  Jana Chrzciciela jest dowodem na to, że  Stwórca  nie patrzy na bariery związane ze starością kobiety i jej bezpłodnością, ale przychodzi by spełnić kairos, burząc tym samym wszystkie ludzkie stereotypy i schematy, dopuszczając nawet utratę głosu przez Zachariasza. Najdobitniej te wydarzenia opisują stychiry z weczirni (nieszporów)  święta Narodzenia Jana Chrzciciela.

Dzisiaj głos Słowa rozwiązuje związany za niewiarę głos ojca i okazuje się owocem Kościoła, rozwiązując niepłodność matki, poprzedza Świecznik Światłości, głosząc przyjście zorzy Słońca Sprawiedliwości na zbudowanie wszystkich i zbawienie dusz naszych.

Przechodząc przez wszystkie „przystanki” roku liturgicznego docieramy do stacji „Narodzenie Pańskie” i otrzymujemy pełny sens wcielenia Boga. Ikona tego święta  jest kwintesencją  kairos. Na jednej scenie widzimy mędrców  przybywających by spotkać nowonarodzonego Pana, pasterzy  i aniołów wykrzykujących werset Ewangelii św. Łukasza: „Chwała na wysokości Bogu”. W centralnym miejscu znajduje się  Jezus w ciele małego Dziecka, owinięty płótnem i leżący w żłobie  w kształcie grobu  niczym zmarły. Jego ziemski opiekun Józef toczy walkę o dochowanie wierności Bogu i jego planom, objawiającym się w kairos, z szatanem pod postacią starca. W Stychirach z Poweczeria Wełykoho (komplety odprawianej w wigilię Bożego Narodzenia) czytamy:

Jezus widząc, że stworzony na obraz i podobieństwo skutkiem przestępstwa poddał się zniszczeniu, nakłonił niebiosa, zstąpił i wcielił się w łono dziewicze, bez żadnej zmiany, aby w niej odnowić zgubionego Adama, wołającego: Chwała objawieniu Twemu, Zbawco mój i Boże.

Tutaj otrzymujemy komunikat: wszystkie drogi chrześcijanina  prowadzą do wydarzeń Wielkanocy i Paschy naszego Zbawiciela. Motyw Chrystusa leżącego  w grobie to zapowiedz  przyszłej śmierci i zmartwychwstania a zgubiony Adam to ród ludzki odkupiony przez Jezusa na krzyżu. Syn Boży zstępując na ziemię właśnie w Betlejem rozpoczął swoją drogę na Golgotę, gdzie  wypełnił swoją misję. 

Warto dodać że chrześcijański Wschód w pierwszych wiekach chrześcijaństwa obchodził pamiątkę Narodzenia Chrystusa wraz ze wspomnieniem Chrztu w Jordanie i cudu w Kanie Galilejskiej, aby podkreślić wagę Teofanii (gr. θεοφάνεια, theopháneja; objawienie Boga), dokonującej się na przestrzeni zwykłego czasu chronos, mającego jednak wymiar  boski - kairos.

Bóg objawiający się w ludzkiej historii nie jest pojęciem abstrakcyjnym. Nie tylko świadkowie opisanych przeze mnie zdarzeń mieli okazję doświadczyć żywego Boga. Dziś przez Eucharystię - czas przyjścia Chrystusa w Komunii Świętej, który jest  typu kairos, a nie chronos, możemy dotykać Jego obecności. W Liście apostolskim Dies Domini Ojciec Święty Jan Paweł II nawiązuje do tego, że w sakramentalnej celebracji eucharystycznej dokonuje się uobecnienie (anamneza) przyjścia Chrystusa do wspólnoty w Wieczerniku.

Niech Bóg w  czasie nadchodzących Świat Bożego Narodzenia obdaruje nas łaską  doświadczenia swojej miłości, wyrażonej we wcieleniu Syna Bożego i tym samym przygotuje nas na głębsze zrozumienie tajemnicy Zmartwychwstania. Radujmy się prawdą o „otwartym  Edenie”, który daje nam perspektywę życia wiecznego, a nie marności i nicości.

Ikos (gr. οικος , krótka pieśń,  strofa w hymnicznej poezji wczesnobizantyjskiej) Jutrzni święta Narodzenia Pańskiego:

(W artykule wykorzystałem tłumaczenia  mineji (gr. menaion, miesiąc; cs. minieja – zbioru tekstów liturgicznych, uporządkowanych według kolejnych dni cerkiewnego kalendarza liturgicznego), na język polski autorstwa ks. Henryka Paprockiego, zamieszczone na stronie internetowej  parafii prawosławnej św. męczennika Grzegorza w Warszawie www. liturgia.cerkiew.pl)