Gest czy solidarność?

Dobrowolny dar

Jałmużna to dobrowolny dar materialny (pieniężny lub rzeczowy) uczyniony z własnych dóbr, przeznaczony jako wsparcie (zapomoga) dla biednych. W sensie szerszym bezpłatna praca dla dobra bliźniego oraz wszelka pomoc (materialna lub duchowa) niesiona potrzebującym (uczynki miłosierdzia, gościnność) przez pojedyncze osoby (jałmużników) lub organizacje charytatywne (bractwa kościelne, bractwa miłosierdzia, towarzystwa dobroczynności, diakonie) i instytucje (np. banki pobożne). Jałmużna to także troska o człowieka i jego potrzeby, charakterystyczna dla wielu nurtów społecznych, pedagogicznych i charytatywnych. Ponadto w etyce chrześcijańskiej jałmużna jest elementem religijnie motywowanej miłości bliźniego oraz jednym (obok modlitwy i postu) z dobrowolnych uczynków pokutnych.

Według Starego Testamentu

Stary Testament zawiera skodyfikowane formy jałmużny. Przede wszystkim jałmużnę stanowi pomoc potrzebującym (ubogim i przybyszom) w formie pozostałych po zżęciu części plonów pól i winnic, a co 7 lat całych zbiorów (Kpł 19,9-10; 23,22; Pwt 24,19-22; Rt 2), oraz trzyletniej dziesięciny na rzecz tych, którzy nie mają ziemi (kapłani, cudzoziemcy, sieroty, wdowy - Pwt 14,28-29; por. Tb 1,8).
Księgi Starego Testamentu nakazują życzliwie (Syr 18,15-18) i hojnie udzielać pomocy (pożyczki bezprocentowej) ubogim według ich potrzeb (Pwt 15,7-11; Tb 4,7-11; Prz 3,27-28; 14,21; 22,9). Ponieważ jałmużna ma wartość równoznaczną z ofiarą składaną Bogu(Syr 35,2), uwalnia od śmierci i oczyszcza z grzechu (Tb 12,8-9; 14,11), dlatego jest warunkiem prawdziwego usposobienia ofiarnego (Oz 6,6), dopełnieniem postu i modlitwy (Iż 58,6-9), warunkiem umiłowania przez Boga i błogosławieństwa (Pwt 14,29; Syr 4,8-10; Tb 14,11) oraz zabezpieczeniem na czas niedostatku (Prz 21,13). Odmówienie jej grozi przekleństwem (Syr 4,1-6). Jałmużna, jako pokutny i wychowawczy środek zabezpieczający przed nieuporządkowanym pragnieniem posiadania i samolubstwem, jest podstawowym dziełem czynnej miłości, bez której inne uczynki pokutne są pozbawione treści i „smaku" (por. Iz 58,1-7).