Nowi pasterze - księża w nowych kontekstach

Kwestia odpowiedzialności

Młodzi ludzie powinni rozpocząć swoją edukację ze zdrowym rozeznaniem co do powodów takiej decyzji, wykluczając nieświadome pragnienie ucieczki od obowiązków określonych gdzie indziej lub poszukiwanie „miejsca”, w którym mogą spokojniej pogłębiać swoją samoświadomość, bez dokuczania, które pociągają za sobą inne wybory, lub przebiegłe pragnienie sprawowania władzy decyzyjnej nad innymi, z niebezpiecznym syndromem „zbawiciela”, z idealizacją własnych umiejętności i roli. Postawmy sprawę jasno: nie są to zagrożenia absolutne. Każdy z nas pogodził się z tymi ewentualnościami i prawdopodobnie zaczęliśmy od pewnych cech, aby je ocenić i ewentualnie skorygować, mierząc znaczenie naszych motywacji, aby lepiej się dostosować.

W moich relacjach z niektórymi pacjentami duchownymi jednym z problemów, z którym często muszę się liczyć, jest miejsce indywidualnego działania. Istnieją dwa sposoby myślenia: jeden, który odnajduje znaczenie indywidualnego działania, szukając go w rzeczywistości ponad jednostką, takiej jak Bóg, społeczeństwo, instytucja, społeczność przyjmująca, a drugi, który uznaje jednostkę za generator znaczenia dokonywanych przez nią wyborów.

Prowadzi to bezpośrednio do tematu odpowiedzialności, czyli naszej zdolności do reagowania, rozpoznawania i wybierania możliwości i ograniczeń tego pola relacji, które nas konstytuuje w danym momencie. Ale co formacja kapłanów wnosi do tematu odpowiedzialności? Jakie są jej ścieżki, jej przykłady, jej szkolenie, weryfikacja jej wzrostu i zaangażowania? Przyszły prezbiter jest wolny od zmartwień finansowych, wolny od powszechnych niepokojów, które dotykają jego rówieśników, począwszy od znalezienia pracy i walki o jej utrzymanie, w kontekście ciągłej autoreferencyjności, z jedynym zadaniem akredytacji siebie jako osoby godnej kooptacji, przed zasługą. Samo pojęcie powołania byłoby korzystne, gdyby towarzyszyła mu odpowiedzialność, która się z nim wiąże.

Jakie miejsce w formacji zajmuje zasada oderwania i porzucenia siebie? Oderwanie jest centralną zasadą życia w wolności i darze z siebie i prowadzi nas w wyborze priorytetów i rzeczy, które mają znaczenie, w poczuciu się współtwórcą, z radością, która z tego wynika, ale także stworzeniem, które mieści się w logice łaski.

Jaka jest nasza zdolność do wspierania talentów, a nie konformizmu, kreatywności w poszukiwaniu dobra, a nie bojaźliwego naśladownictwa w obawie przed utratą konsensusu? Nasza tożsamość jest procesem ciągłych negocjacji między różnymi częściami jaźni, różnymi czasami jaźni lub różnymi środowiskami lub systemami relacji, w których każdy z nas jest osadzony. Jest ona tworzona przez zdolność do utrzymywania naszych różnych części razem. Niektóre z nich wymagają wyborów, które nie są świadome. To, kim jesteśmy, zależy nie tylko od naszych intencji, ale także od relacji, w których te intencje są umiejscowione. Jesteśmy zatem również naszymi relacjami, tymi, które akceptujemy lub odrzucamy, tymi, które nas ograniczają lub wzbogacają. Wymaga to wielkiego wysiłku, aby pozostać silnym w swojej tożsamości pomimo wszystkich zmian, które pojawiają się na naszej drodze. Wymaga to dojrzałej i solidnej uczuciowości. Niektórzy natomiast padają ofiarą tych zmian: są tak zależni od relacji, że wchłaniają je bezkrytycznie i rozpraszają się na tysiąc frakcji, nigdy nie odnajdując jedności.