POGANIE

to narody poza Izraelem. W Biblii hebrajskiej występuje termin gojim, któremu w Septuagincie (tłumaczeniu greckim) odpowiada rzeczownik ethne. Izrael nie zaliczał siebie do narodów, lecz był ludem (hebrajski ‘am; grecki laos).

Pomimo tego mocnego przekonania o odrębności, Izraelici nie wypierali się pokrewieństwa z innymi narodami. Według Księgi Rodzaju, od Abrahama wywodzili się Izmaelici (Rdz 16), jego bratanek Lot był przodkiem Moabitów i Ammonitów (19,30–38), od innych krewnych Abrahama pochodzili Aramejczycy (29,1–14), a od wnuka Ezawa wywodzili się Edomici (36,1). W okresie dominacji greckiej wskazywano nawet na związki ze Spartanami: „W pewnym zapisie, który odnosi się do Spartan i do Żydów, znaleziono, że są oni braćmi i że pochodzą z rodu Abrahama” (1 Mch 12,21). Pomimo wspólnego pochodzenia narody te wykluczono z dobrodziejstw przymierza.

Nie brak jednak przykładów zapowiadających dla nich zbawienie. Melchizedek (Wj 18,12) i Naaman (2 Krl 5,17nn) oddają cześć prawdziwemu Bogu. Inne jednostki wchodzą do ludu przymierza: Tamar (Rdz 38), Rahab (Joz 6,25) i Rut (Rt 1,6). Znaczące jest wzmiankowanie właśnie tych indywidualnych postaci w Nowym Testamencie. Z Izraelem wiąże się nawet cały ród Gabaonitów (Joz 9,19–27).

Były to jednak wyjątki na tle całości. Ramy historii Izraela wyznaczało negatywne doświadczenie innych narodów. Dzieje ludu były rozpięte między niewolą egipską (Księga Wyjścia) a próbą hellenizacji Żydów, podjętą przez Antiocha Epifanesa (Księgi Machabejskie). W interpretacji teologicznej historii, narody pogańskie stanowią zagrożenie religijne zarówno z powodu prześladowań pochodzących od pogan, jak i ze względu na atrakcyjność ich obrzędów i obyczajów. Izrael oddzielał się od obcych, a idea misji wśród pogan była nieznana. Dopiero odwrócenie się Izraela od Apostołów stało się początkiem ich misji wśród pogan i powołania z nich nowego Izraela.
(za: ks. Artur Malina, Gość Niedzielny Nr 34/2004)