PAN (KYRIOS)

Nowy Testament posługuje się tytułem „Pan” zarówno w odniesieniu do Ojca, jak również w odniesieniu do Jezusa, uznanego w ten sposób za samego Boga. W Ewangeliach bardzo często ludzie zwracają się do Jezusa, nazywając Go „Panem”.

Trędowaty woła: Panie, jeśli chcesz, możesz mnie oczyścić! (Mt 8,2). Tonący Piotr krzyczy: Panie, ratuj mnie! (por. Mt 14,30). Ten sam Piotr w imieniu uczniów pyta się Jezusa: Panie, do kogóż pójdziemy? Ty masz słowa życia wiecznego (J 6,68). Tomasz zaś na widok Zmartwychwstałego wyznaje z pokorą: Pan mój i Bóg mój! (J 20,28).

Kiedy Mojżesz u stóp Bożej góry Horeb rozmawiał z Bogiem, Bóg objawił mu swe Imię. Gdy Stary Testament przetłumaczono z języka hebrajskiego na język grecki (Septuaginta), Imię Boże oddane zostało przez greckie słowo Kyrios (Pan). Odtąd „Pan” staje się powszechnym imieniem określającym Boskość Boga Izraela.
(za: Gość Niedzielny Nr 16/2002)

to jeden z najważniejszych tytułów Boga Izraela - w języku hebrajskim Adon lub Adonaj. W tekstach Starego Testamentu oznacza też osobę posiadającą władzę nad innymi. W ten sposób nazywa Abrahama jego sługa, modląc się o powodzenie powierzonego mu zadania znalezienia żony dla Izaaka: ”Jahwe, Boże pana mego Abrahama, spraw, abym spotkał ją dzisiaj; bądź łaskaw dla mego pana Abrahama” (Rdz 24,12). Kiedy Józefa mianowano zarządcą Egiptu, otrzymał tytuł ”pan nad domem” faraona (Rdz 45,8).

Tytuł ”pan” odnoszony jest do pierwszych królów Izraela: Saula (1 Sm 16,15-16) i Dawida (2 Sm 14,9). Prawdopodobnie w tym pierwszym okresie władzy królewskiej zaczęto nazywać Boga Panem. Czwartemu synowi Dawid nadał imię Adoniasz, które znaczyło: ”Jahwe jest Panem”. Ideę panowania nad narodem izraelskim wyrażał nadawany Bogu tytuł ”Król”. W okresie sędziów, czyli w czasach poprzedzających powstanie monarchii, Gedeon uzasadnił odmowę przyjęcia władzy królewskiej: ”Nie ja będę panował nad wami ani też mój syn: Jahwe będzie panował nad wami” (Sdz 8,3).

Bóg Izraela panuje nie tylko nad swoim ludem, lecz także nad całą ziemią i niebem: ”O Jahwe, nasz Boże, jak przedziwne Twe imię po wszystkiej ziemi! Tyś swój majestat wyniósł nad niebiosa” (Ps 8,2).

W czasach Jezusa imię Boże Jahwe wymawiał tylko arcykapłan w Dniu Przebłagania. Czyniono tak ze względu na drugie przykazanie. W modlitwie i głośnej lekturze tekstów tytuł ”Pan” zastępował imię Jahwe. Starożytne przekłady greckie Starego Testamentu oraz cytaty pochodzące z niego w Nowym Testamencie są świadectwem tej zamiany. Występuje w nich greckie słowo Kyrios. Bardzo znaczące jest zatem starożytne wyznanie wiary chrześcijańskiej: ”Jezus jest Panem (Kyrios)” (Rz 10,9; Flp 2,11). Wyraża ono wiarę nie tyle w panowanie Jezusa, ile w Jego Boską godność, która wynika z niepowtarzalnej relacji synowskiej z Ojcem.
(za: ks. Artur Malina, Gość Niedzielny Nr 23/2004)